Epoka e Errët Shqiptare

Komunistët akuzohen shpesh se çështja e lidhjes së marrëdhënieve të ngushta me botën komuniste/lindore ishte një çështje zgjedhjeje dhe jo e imponuar nga rrethanat. Pra, për arsye që nuk dihen, ata na paskëshin dashur më shumë sllavo-bolshevizmin e më vonë Kinën se sa perëndimin. Po çfarë ishte perëndimi pas luftës? A ishte në atë kohë perëndimi që njohim sot? A përfaqësonte ai "perëndim" të njëjtat vlera që përfaqëson sot apo edhe në vitet 90? Le ta analizojmë situatën me sytë e kohës.

"I gjithë populli shqiptar". Pak kush e ka kuptuar dhe është në gjendje të shprehë një mendim të saktë për domethënien e kësaj parrulle dhe arsyen e investimeve të mëdha në ushtri e mbrojtje që u bënë gjatë diktaturës. Analistë, historianë, gazetarë, opinionistë... pjesa më e madhe e tyre janë përpjekur fort që të na e shesin këtë si produkt të paranojës së Enver Hoxhës për të ruajtur pushtetin e tij diktatorial. Dikush tjetër, ndonjë ushtarak i vjetër, është përpjekur të arsyetojë mbi aspektet teknike të ushtrisë së periudhës së regjimit por pa hyrë asnjëherë në çështje historiko-politike.

Kush e solli regjimin e diktaturës në Shqipëri? Kush i krijoi kushtet? Kush e mbështeti? Kush është përgjegjës? Le t'i analizojmë pak ngjarjet historike në rend kronologjik. Në 6 prill 1939 kryeministri britanik Çermbërlein deklaron në parlamentin britanik se Perandoria Britanike nuk ka interesa ekonomike e politike në Shqipëri. Tejet i lumtur, Duçja i dërgon letër Çermbërleinit ku e falenderon për deklaratën. Në 7 prill 1939 Shqipëria pushtohet nga Italia fashiste. Me dhjetëra mijëra ushtarë italianë të armatosur deri në dhëmbë dynden drejt brigjeve të Shqipërisë për të zaptuar një vend të pavarur e sovran. Të vetmit që rezistojnë janë grupe të vogla ushtarësh në Durrës, Shëngjin, etj. Rezistencën e Durrësit e udhëheq Abaz Kupi.

Është folur e stërfolur për krimin e organizuar shqiptar. Ai është vënë sa e sa herë në qendër të vëmendjes. Për të janë ngritur legjenda, janë bërë analiza, janë nxjerrë konkluzione, janë hedhur akuza. Shpesh herë është fajësuar ligësia e politikës, herë të tjera kultura dhe mentaliteti shqiptar. Jo rrallë herë shqiptarët janë etiketuar si popull me tendenca kriminale, si nga të huajt ashtu edhe nga vetë shqiptarët, cilësime këto që kanë ndikuar në rritjen dhe zgjerimin e kulturës së vetëpërçmimit tek shoqëria shqiptare.

Koha e leximit: 35 minuta Hyrje Këtë shkrim e nisa per shkak te pakënaqësive që kam kundrejt punës që është bërë deri më sot për analizën e regjimit të diktaturës dhe krimeve që janë kryer prej mekanizmave të tij represivë. Për këtë temë kanë shkruar shumë autorë me e pa tituj shkencorë, është ngritur një institut shtetëror, janë realizuar reportazhe e dokumentarë televizivë, janë hapur portale dhe janë botuar mjaft libra e broshura. Ato kanë evidentuar raste të shumta të ushtrimit të dhunës ndaj qytetarëve shqiptarë e të huaj, shkeljen e të drejtave të njeriut, dënimet e rënda dhe masat e rrepta të kontrollit të të gjithë shoqërisë. Por fatkeqësisht, çka bie në sy menjëherë pothuajse në të gjitha shkrimet, analizat, artikujt, raportet, librat e dokumentarët është fakti që autori është pothuajse gjithmonë në konflikt të drejtpërdrejtë interesi me temën e trajtuar për shkak se identifikohet me kundërshtarët politikë historikë të regjimit e kësisoj bart ...

Koha e leximit: 40 minuta. Në këto 30 vite demokraci ka pasur shumë përpjekje për të manipuluar e keqinterpretuar historinë apo aspekte të veçanta të historisë së Luftës Antifashiste Nacional-Çlirimtare. Këto manipulime e keqinterpretime janë bërë shpesh herë me qëllim për të rehabilituar figura kolaboracioniste e kundërshtare të Frontit Nacional-Çlirimtar dhe Partisë Komuniste të Shqipërisë. Kështu apologjetët e kolaboracionizmit janë përpjekur të denigrojnë, banalizojnë, nënvlerësojnë, përçmojnë e madje edhe të tallin disa ose të gjitha objektivat, vendimet, veprimet apo rezultatet e arritura gjatë LANÇ nga njësitë dhe udhëheqësit e UNÇSH dhe FNÇ.

Shënim:  Për të kuptuar më mirë sfondin ideor të këtij shkrimi mund t’i referoheni shkrimeve me titull " Sharlatanë të të gjitha kohërave, bashkohuni! ", “ Neo-helenizmi dhe shqiptaria ” dhe “ Kush e nisi debatin mbi origjinën e shqiptarëve? ”. Në formën që ka marrë kohët e fundit në debatin mediatik publik, ideologjia neo-pellazge, ajo që promovojnë disa "studiues" lartë e poshtë nëpër media e nëpër botime, është një kopje e dalë boje e neo-helenizmit pasi, ashtu si kjo e fundit, ushqehet nga një ndjesi e thellë inferioriteti ndaj kulturës së kultivuar historike. Njësoj si neo-helenistët, të cilët kanë nevojë të justifikojnë idetë e rreme të madhështisë që kanë për veten duke përvetësuar padrejtësisht arritjet kulturore e shkencore të njerëzve të lashtësisë, ashtu edhe neo-pellazgjistët kanë nevojë të justifikojnë mangësitë e tyre intelektuale në raport me dijet e kultivuara, duke i dhënë shtysë fantazisë së shfrenuar e duke p...

Koha e leximit: 24 minuta Për shkrimin e kësaj analize mora shtysë nga debati publik mbi rëndësinë dhe domethënien e figurës së Skënderbeut për besimtarët myslimanë shqiptarë. Më poshtë do të analizoj rrethanat në të cilat u ringjall figura e Skëndebeut, funksioni që do të kryente dhe kujt do t’i shërbente.

Koha e leximit: 15 minuta Fundi i një epoke Epoka e errët shqiptare* tashmë ka marrë fund. Me shpalljen e pavarësisë së Kosovës në vitin 2008 dhe pranimin e Shqipërisë në NATO në vitin 2009, sulmet politike e ushtarake ndaj shqiptarëve janë tashmë një kujtim i hidhur i së shkuarës. Shqiptarët në rajon kanë hyrë tani në fazën e ndërtimit të shoqërive demokratike, vendosjes së ekuilibrave socialë dhe zhvillimit normal ekonomik. Ky nuk është një zhvillim i dirigjiuar nga një autoritet qendror, si ai i periudhës së komunizmit, por një zhvillim gradual që vjen si rezultat i rilidhjes së marrëdhënieve normale njerëzore dhe dinamikave natyrale demografike, sociale e ekonomike. Shqiptaria ka hyrë zyrtarisht në periudhën e tranzicionit paqësor. Kjo do të thotë se veprimet politike e ekonomike të shqiptarëve nuk do të jenë më të kushtëzuara nga nevoja për t’i mbijetuar persekutimit ideologjik por nga interesat e pastra sociale e ekonomike të një s...

A janë shqiptarët pasardhësit e Ilirëve? Po të pellazgëve? A janë shqiptarët banorët më të vjetër të Ballkanit? Po popullsitë fqinje? Kush e nisi këtë debat dhe për ç’arsye? Pse kaq shumë njerëz merren me këtë çështje? Për çfarë na shërben ne shqiptarëve ky debat? Debati mbi origjinën dhe vjetërsinë e shqiptarëve e ka zanafillën në fillim shekullin e 19-të, në periudhën që në Ballkan filluan të formoheshin shtetet etno-nacionaliste ortodokse si Rumania, Serbia, Greqia e Bullgaria. Etno-nacionalizmi është një formë nacionalizmi që ka si bosht qendror identitetin etnik (gjuhën, besimin, trashëgiminë kulturore, etj.) të shumicës së popullsisë së shtetit. Sipas etno-nacionalizmit, identiteti etnik i shumicës është ai që përcakton kombin dhe kombësinë e një shteti dhe se ekzistenca e shtetit ka si qëllim të vetëm afirmimin dhe mbrojtjen e interesave të grupit dhe identitetin etnik që përbën kombin, pra të shumicës së popullsisë. Sot shtetet Ballkanike, p...

Koha e leximit: rreth 45 minuta Pjesa e parë - nga pavarësia tek lufta e dytë botërore Në pjesën e parë analizohen rrethanat historike në të cilat u formua brezi që zhvilloi Luftën Antifashiste Nacionalçlirimtare dhe ngjarjet që sollën diktaturën. Pjesa e dytë - diktatura Në pjesën e dytë analizohen ngjarjet kryesore historike gjatë periudhës së diktaturës dhe pasojat që patën tek politika e jashtme shqiptare. Pjesa e tretë - Shqipëria në udhëkryq Në pjesën e tretë analizohen sfidat dhe objektivat kryesore të udhëheqjes komuniste, politikat e regjimit për zbatimin e atyre objektivave dhe pasojat në kuadrin e zhvillimeve politike ndërkombëtare . Parathënie Ekzistojnë dy narrativa për periudhën e diktaturës komuniste. Njëra është ajo që artikulohet gjerësisht në debatin mediatik shqiptar, në të cilën çdo aspekt i diktaturës vërtitet rreth figurës së Enver Hoxhës dhe poshtërsisë së supozuar të tij ndaj gjithçkaje dhe çdokujt ...

A nuk të krijohet përshtypja sikur shoqëria shqiptare është në një gjendje konflikti permanent? Sikur armiqësitë nuk mbarojnë asnjë herë? Sikur nuk ka asnjë moment qetësie dhe se të gjithë njerëzit sikur luftojnë çdo ditë secili me nga një përbindësh të tyrin? A nuk të duket sikur pasiguria të ndjek këmba këmbës dhe nga dita në ditë pret të ndodhë ndonjë katastrofë? A nuk të duket sikur jetojmë në një gjendje paniku të vazhdueshëm dhe asgjë nuk ecën përpara ashtu si duhet? A nuk të duket sikur mllefi, cinizmi, mosbesimi, dyshimi, indiferenca dhe një gjendje e përgjithshme frustracioni janë gjithmonë të pranishme pothuajse në çdo bisedë, në çdo diskutim, në çdo marrëdhënie e në çdo punë mes shqiptarëve? Çfarë është ky fenomen, si e ka emrin, ku i ka rrënjët dhe pse dominon kaq egërsisht në shoqërinë shqiptare?

Sot diskutohet gjerësisht për luftën e dytë botërore dhe aleancat politike të asaj periudhe, dhe zakonisht janë komunistët ata që akuzohen se shkëputën lidhje me "perëndimin" dhe demokracitë evropiane (që në atë periudhë nuk ekzistonin), për shkak se u lidhën me sllavët, armiqtë kryesorë të shqiptarisë, dhe se e çuan Shqipërinë drejt lindjes komuniste e rrjedhimisht drejt diktaturës. Lidhja e komunistëve shqiptarë me komunistët jugosllavë gjatë luftës së dytë botërore është anatemuar parë e mbrapsht, është dënuar në të gjitha format dhe është konsideruar si mallkimi që solli në pushtet diktaturën komuniste.

Sa herë që bëhen diskutime publike për historinë politike të shqiptarëve dhe Shqipërisë, shumë analistë e historianë shqiptarë (e të huaj) ngrenë çështjen e përçarjes ideologjike e politike si një nga problemet kryesore të shqiptarisë dhe arsyetojnë se, fatkeqësisht, kjo “përçarje” e supozuar na paskësh qenë pikërisht shkaku i fatkeqësive të shumta që i kanë ndodhur popullit shqiptar ndër shekuj. Ata kanë mbrojtur tezën se nëse shqiptarët do të kishin pas qenë të “unifikuar” ideologjikisht e politikisht si të tjerët (???), atëherë medoemos edhe Shqipëria sot do të kish qenë Shqipëria etnike, e zhvilluar ekonomikisht dhe e përparuar në të gjitha fushat e jetës.

Një ditë isha duke parë një dokumentar me titull “Gostia e fundit e krokodilëve”. Tema rreth së cilës vërtitej dokumentari ishte mbijetesa e krokodilëve gjatë stinës së nxehtë të verës afrikane. Dokumentari përqendrohej tek një grup specifik krokodilësh që përpiqeshin t’i mbijetonin sezonit të thatësirës diku në një lum, të cilit, me të pushuar shirat, iu ndërpre rrjedha e ujit. Sa kohë që lumi rridhte normalisht, atje kish vend për të gjitha kafshët, si për të pirë ujë, si për t’u larë, si për të marrë frymë; si për krokodilët, ashtu edhe për hipopotamët, elefantët, luanët, buajt, gazelat, babunët, zogjtë, e kështu me radhë. Lumi ishte jeta. Lumi u shërbente të gjithëve. Me përjashtim të ndonjë kullufitjeje të rastit prej ndonjë krokodili a ndonjë grabitqari tjetër, mund të themi se aty ekzistonte një harmoni e balancuar.  Por në momentin që rrjedha e lumit ndaloi dhe pellgjet filluan të tkurreshin, harmonia e dikurshme mes kafshëve shumë sh...

Jo rrallë herë kemi vënë re sesi në media e në publikime të ndryshme, dhe kudo ku ka informacion për Shqipërinë, veçanërisht në analiza historiko-politike, si të brendshme, ashtu edhe të huaja, Shqipëria dhe shqiptarët krahasohen pa të drejtë me shtetet e zhvilluara Evropiane dhe arritjet e tyre në fushat e ekonomisë, politikës, arsimit, artit, shkencës, etj. Analisti nuk ngurron të tregojë se si shqiptarët nuk ishin në gjendje të merrnin këto apo ato vendime politike, nuk arritën të ndërmerrnin këtë apo atë nismë ekonomike, dhe nuk ishin në gjendje të kryenin këtë apo ato reformë sociale duke lënë të kuptohet, e duke na e përsëritur për të njëmijtën herë herë faktin që, me sa duket, shqiptarët nuk na paskëshin qenë të aftë që ecin me të njëjtin hap me pjesën tjetër të Evropës. A thua se shqiptarët i kishin të gjitha mundësitë dhe rrugët e hapura, a thua se bota ka qenë gjithmonë një vend për konkurencë të lirë e të ndershme, por shqiptarëve nuk ...

Read the English version here Koha e leximit: 20 minuta Shënim: Ky shkrim trajton ideologjinë e neo-helenizmit, që është diçka krejt e ndryshme nga identiteti etnik grek. Ky shkrim nuk ka aspak qëllim të shënjestrojë popullin grek dhe identitetin e tij (i cili është po ashtu viktimë e ideologjisë neo-heleniste) apo ndonjë etni tjetër, por përpiqet të analizojë e të kuptojë efektet e ideologjisë neo-heleniste në Greqi, Shqipëri e më gjerë. Arsyeja pse ndonjë herë e kam përmendur origjinën etnike e individëve të ndryshëm është për të ilustruar natyrën multi-etnike të neo-helenizmit dhe jo për të sulmuar etninë e tyre.

Koha e leximit: 36 minuta Sa herë që diskutohet lëvizja shqiptare për pavarësi dhe ngjarjet politike që lidhen me të, është e pamundur që të mos hiqen paralele e të bëhen krahasime me fqinjët tanë ballkanikë, sidomos Greqinë, dhe të shikohen jo pa zili ato që në pamje të parë duken si “sukseset” e tyre ekskluzive, përkundrejt “dështimeve” tona ashiqare. Jo rrallë herë mund të vësh re pesimizmin dhe pishmanllëkun në tonin e "vëzhguesit" shqiptar ose të huaj kur bën krahasimin e lëvizjes tonë kundrejt asaj greke, dhe jo rrallë herë kemi parë të vihet në diskutim “origjinaliteti” apo "vonesa" e lëvizjes tonë me argumenta si “i ka munguar uniteti”, “i ka munguar qartësia dhe vizioni politik”, “i ka munguar patriotizmi”, ose “elitat politike shqiptare nuk kanë qenë të aftë të fitojnë mbështetjen e fuqive evropiane” ose “ka qenë e shitur për interesat e të huajve” ose "nuk ishin të zotë të kapnin momentin politik, etj, etj.

Ky shkrim përpiqet të hedhë dritë mbi rrethanat dhe shkaqet e konvertimit masiv të shqiptarëve në Islam duke analizuar ngjarjet historike, kushtet social ekonomike dhe aspekte të kulturës shqiptare, por para së gjithash, ky shkrim ka si qëllim të hedhë poshtë konceptet e gabuara: A u konvertuan shqiptarët si rezultat i presionit ushtarak e politik osman? A e tradhtuan shqiptarët fenë e të parëve të tyre? A u treguan shqiptarët oportunistë, apo thjeshtë pragmatistë? A ishte i gabuar konvertimi i shqiptarëve në Islam?

Koha e leximit: 36 minuta ..ose si Iluminizmi Europian solli errësirën mbi botën shqiptare. Epoka e errët shqiptare mund të përkufizohet si periudha midis viteve 1870 dhe 1999-2001, një periudhë gjatë së cilës etnia shqiptare, identiteti kulturor, gjuha dhe vetë populli shqiptar kanë qenë nën një sulm të qëllimtë e të vazhdueshëm ushtarak, politik e social-kulturor, me qëllimin e vetëm që të pengohen të krijojnë një shtet kombëtar me një identitet të bashkuar dhe që të mos arrijnë kohezionin e nevojshëm social e stabilitetin ekonomik që do ti jepte shoqërisë tonë mundësinë e krijimit të kushteve të përshtatshme për zhvillim dhe prosperitet afatgjatë. Gjatë kësaj periudhe shqiptarët janë përçarë, dëbuar, shtypur, asimiluar, zëvendësuar, izoluar, mohuar etnikisht, madje dhe shfarosur. Shqiptarët kanë qenë vazhdimisht në ikje, në përpjekje për të mbijetuar, duke luftuar për ekzistencën e tyre, për lirinë d...